ترافیک پترن فرودگاه (Airport Traffic Pattern) مجموعه‌ای از مسیرها و روش‌های استاندارد برای مدیریت تردد هواپیماها در نزدیکی فرودگاه است. این سیستم، به منظور ایمنی، نظم‌دهی و جلوگیری از برخورد در فرایندهای برخاست، فرود و عبور هواپیماها طراحی شده است. ترافیک پترن برای هر فرودگاه بسته به عوامل محیطی و عملیاتی ممکن است متفاوت باشد، اما اصول کلی آن در همه فرودگاه‌ها یکسان است.
اجزای ترافیک پترن
ترافیک پترن معمولاً به چهار بخش اصلی تقسیم می‌شود که هواپیماها در مسیرهای مشخص‌شده در این بخش‌ها حرکت می‌کنند:
۱- Upwind Leg
این مسیر موازی با باند پرواز است و در جهت برخاست هواپیماها قرار دارد. هواپیماها پس از بلند شدن از باند وارد این بخش می‌شوند.
۲- Crosswind Leg
این بخش عمود بر باند فرودگاه است و به عنوان مسیری برای انتقال به پایگاه موازی استفاده می‌شود. نام‌گذاری “چپ” یا “راست” بسته به جهت حرکت و محل فرودگاه تعیین می‌شود.
۳- Downwind Leg
این مسیر در امتداد باند پرواز و در جهت مخالف برخاست یا فرود قرار دارد. خلبان‌ها در این بخش معمولاً برای کاهش ارتفاع و آماده‌سازی فرود اقدام می‌کنند.
۴- Final Approach
در این مرحله، هواپیماها مستقیماً به سمت باند فرود هدایت می‌شوند و آماده لمس باند و فرود هستند.
انواع ترافیک پترن
۱- چپ‌گرد (Left-Hand Traffic Pattern)
اکثر فرودگاه‌ها از این نوع پترن استفاده می‌کنند. در این حالت، تمامی مسیرها به سمت چپ از باند پرواز هدایت می‌شوند.
۲- راست‌گرد (Right-Hand Traffic Pattern)
در برخی فرودگاه‌ها به دلیل شرایط جغرافیایی یا موانع محیطی، از این نوع پترن استفاده می‌شود.
اهداف و مزایای ترافیک پترن
۱- افزایش ایمنی
با استانداردسازی مسیرها، خطر برخورد میان هواپیماها کاهش می‌یابد.
۲- بهبود مدیریت ترافیک
پترن فرودگاه به کنترل‌کنندگان ترافیک هوایی و خلبان‌ها کمک می‌کند تا از جریان منظم هواپیماها اطمینان حاصل کنند.
۳- کاهش پیچیدگی
استفاده از مسیرهای مشخص‌شده باعث ساده‌سازی ارتباطات و هماهنگی میان برج مراقبت و هواپیماها می‌شود.
چالش‌های ترافیک پترن
۱- آب‌وهوا: شرایط جوی نامساعد می‌تواند مسیرهای ترافیک پترن را تحت تأثیر قرار دهد و نیاز به تغییرات اضطراری داشته باشد.
۲- موانع محیطی: کوه‌ها، ساختمان‌ها یا سایر موانع طبیعی ممکن است مسیرهای استاندارد را محدود کنند.
۳- شلوغی: در فرودگاه‌های پرتردد، مدیریت ترافیک پترن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و ارتباط مستمر است.
ترافیک پترن فرودگاه نقش کلیدی در ایمنی و کارایی عملیات فرودگاهی دارد. این سیستم، با تنظیم مسیرهای مشخص برای برخاست و فرود، به خلبان‌ها و کنترل‌کنندگان ترافیک هوایی کمک می‌کند تا هماهنگی بیشتری داشته باشند و از وقوع حوادث جلوگیری شود. شناخت و رعایت قوانین ترافیک پترن، بخشی اساسی از آموزش خلبانی و مدیریت فرودگاه به شمار می‌رود.